Shirazart.blog.ir
*ترکیب متقاطع:
ساده ترین نوع ترکیب متقاطع صفحه ی شطرنج است .صفحه ی شطرنج از خطوطی عمودی و افقی ترکیب یافته که در تناسبی مساوی یکدیگر را قطع نموده اند .چنانچه به نقشه شهرهای کنونی توجه شود بسادگی متوجه خواهیم شد که از خطوط عمودی و افقی متقاطع تشکیل شده است .اگر حین مسافرت با هواپیما از فراز شهری عبور کنیم متوجه می گردیم که آنچه فضای زیستی شهرهای کنونی را ، در کل، تشکیل می دهد ، خطوط عمودی و افقی است .نوع قابل دسترس تر آن چهار راهیست که هر روز از آن گذر می کنیم .عناصر به وجود آورنده ی آن چیزی جز دو خط افقی و عمودی که یکدیگر را قطع نموده اند ، نمی باشد .
ترکیبهای متقاطع ، تضادی را نیز در بر دارند .تضاد بین زندگی و از پا افتادگی ؛ تضاد بین حرکت و سکون ؛ تضاد میان ایستایی و نرمش .تضادی که همیشه با آن روبرو هستیم و چنانچه وجود نداشت ، تحرکی در کار نبود و در نتیجه زندگی نیز وجود نداشت . این تضاد در هنرهای تجسمی با هوشمندی از نیروهای بالقوه عناصر متقابل سود می جوید ؛ آنها را در کنار هم قرار می دهند ؛ هماهنگشان می سازد و سپس پیام خود را از طریق آنها منتقل می سازد .
پیت مندریان ( ۱۹۴۴- ۱۸۷۲) نقاش هلندی ، از جمله هنرمندانی است که در ترکیب بندیهایش از تضاد میان حرکتهای عمودی و افقی سود برده است .او ابتدا هنرمندی بود که از مناظر طبیعی نقاشی می کرد ولی به تدریج فرمهای طبیعی منظره را ساده نمود تا به ناب ترین شکل آن یعنی خطوط عمودی و افقی نزدیک گردد.او در جست و جوی یک واقعیت ناب و خالص بود او در بخشی از بیانیه خود تحت عنوان : " هنرهای تجسمی و هنرهای تجسمی ناب " می گوید :
" هر چند هنر اصولاً همیشه و در همه جا یک عنصر واحد است، ولی با این حال بیانهای مختلف و متنوع آن دو گرایش وجود دارد که در تضاد با یکدیگرند .یکی از آنها به آفرینش مستقیم زیبایی جهان توجه دارد و دیگری به بیان زیبا شناختی انسان ، یعنی به بیان فکر و تجربه او می پردازد .
روش نخست واقعیت را به صورت عینی قبول دارد ، ولی دیگری آن را به صورت ذهنی می پذیرد .بنابراین در آثار فیگوراتیو به نمایش زیبایی به صورت عینی بر می خوریم که صرفاً از طریق فرم و رنگ ، همراه با تناسبات متعادل و متقابل بیان شده اند و در عین حال تلاش شده است تا رنگ و فرم احساسی را در ما زنده کند .این کوشش اخیر که به طور حتم نتیجه ی بیان فردی است مانع از نمایش ناب زیبایی می شود .ولی با وجود این اگر یک اثر هنری احساسی را در ما بیدار کند ، وجود دو عنصر مخالف هم ( یعنی ذهن و جهان) در آن انکار ناپذیر است .هنر مجبور است تا راه حل صحیحی را پیدا کند .هنرِ طبیعت گرا به رغم دوگانگی تمایلات خلاقانه اش میان ذهنیت و عینیت هماهنگی لازم را فراهم آورده است .در نظر بیننده در شرایطی که خواهان زیبایی خالص است ، تمایل به بیان فردی در درجه ی اول اهمیت است .ولی از نظر هنرمند ، جست و جوی بیانی واحد از طریق توازن و تعادل دو قطب مخالف همیشه و همه جا مورد توجه بوده و خواهد بود .
افزون بر موندریان هنرمندان دیگری نیز از ترکیب متقاطع ( عمودی - افقی) در آثارشان سود برده اند که ازآن میان می توان به آثار " جوزف آلبرز" ( ۱۹۷۶-۱۸۸۸)، فریتز کلارنر(۱۹۷۲-۱۸۹۹) و رابرت رایمن اشاره کرد .
