Shirazart.blog.ir
* ترکیب متمرکز و غیر متمرکز :
اگر در روی سطح کاغذی که در اختیار داریم یک نقطه ایجاد نماییم ، تمام توجه به آن نقطه معطوف می گردد.این نقطه به تنهایی با کل سطح کاغذ در تناسب است .
حال اگر دو نقطه در سطح کاغذ ایجاد کنیم ، هر دوی آنها تلاش بی پایان برای جلب توجه بوجود می آورند .این دو مثال ساده اساس ترکیبهای " متمرکز" و" غیر متمرکز" را مشخص می دارند .
در برخی از ترکیبها شاهد نوعی از ترکیب " متمرکز" هستیم که فقط یک یا چند عنصر هسته ی اصلی آن را تشکیل داده است چنانچه عناصر دیگری نیز در تابلو وجود دارند ، همه در جلب توجه بیننده ی به نقطه ی مورد نظر ، عمل می نمایند .این نوع ترکیب به ویژه در دوره ی انسانگرای رنسانس ، که انسان مرکز ثقل هر اندیشه و بینش فرهنگی بود ، مورد استفاده بسیار قرار گرفت .در تابلوهای این دوره ، انسان در مرکز ترکیب بندی قرار داشت و دیگر عناصر تشکیل دهنده ی اثر ، همه در جهت جلب توجه بیننده به آن ( انسان) عمل می نمودند .
در ترکیبهای " غیر متمرکز " عناصر گوناگون ، انسان ، طبیعت و اشیاء در چندین نقطه ی اثر پراکنده می شوند و هر کدام به نوبه ی خود در ساختار کلی اثر نقش تعیین کننده ای دارند .چشم در این قبیل آثار در نقطه ی مشخصی ثابت نیست و در سر تا سر نگاره ی گردشی موزون دارد .بیننده در این قبیل آثار به تجربه ی کم نظیری از نور و رنگ هدایت می شود که در دیگر آثار کمتر شاهد آن بوده است .
از نمونه های این نوع ترکیب بندی ، نگارگری سنتی ایران است .نگارگری سنتی ایران دارای حرکت است ، از سطحی به سطح دیگر و از ورای همین حرکت است که وجد عارف منشانه ای در بیننده به وجود می آورد .نقاشی قهوه خانه نیز که ارائه منطقی همان جهان بینی است ، بیننده را با خود در سطوح مختلف اثر به گردش وآ می دارد ، و با هر حرکت ، حکایت تازه ای روایت می کند .
از مشخص ترین ترکیبهای متمرکز نقاشی دیواری لئوناردو داوینچی ( ۱۵۱۹-۱۴۵۲) از آخرین شام حضرت مسیح ( ع) است .در این نقاشی دیواری حضرت مسیح ( ع) دقیقاً در کانون تصویر قرار گرفته و سایر اجزای تصویر ، چشم بیننده را به کانون تصویر ( پیکر حضرت مسیح( ع) ) ، هدایت می نماید .
