هنر چیدمان یا هنر اینستالیشن( به انگلیسی Installation art )

استفاده کردن از عناصر مختلف است برای بیان تجربه هنرمند از " فضا" یی مشخص ، آنچه این هنرمندان در آن شریکند ، نه موضوع خام ، مواد خام، بلکه ، علاقه آنها و تعهدشان به دیدگاهی گسترده تر از آفرینش هنری و از این راه کشف خود است .از خصوصیات هنر اینستالیشن ، فعال سازی یک محیط یا یک مفهوم با برخوردهای ظاهرا هنری است که باعث می شد اثر و مفهوم و ارزش هنری پیدا کند.

اثری از مارسل دوشانphotograph by alfred stieglitz fountain, 1917

موادی که در چیدمان استفاده می شوند شامل طیف وسیعی هستند : از مواد و اشیاء زندگی روزمره و طبیعت گرفته تا رسانه های جدید نظیر ویدئو ، صدا، پرفورمانس( هنر اجرا)، کامپیوتر و حتی اینترنت.هنر چیدمان لزوما در نگار خانه های هنری اجرا نمی شود ، بلکه ممکن است در هر فضای عمومی یا شخصی اجرا شود .بعضی از چیدمان ها فقط برای فضای خاصی طراحی شده اند. سبک های استفاده شده در هنر چیدمان بسیار متنوع هستند ؛ از انتزاعی ( آبستره) گرفته تا روایی ، از سیاسی تا صرفا نظری ، اثری موقتی یا ماندگار .

نام گذاری این سبک هنری در دهه ۱۹۷۰ بود ولی پیشروان آن متعلق به اوایل قرن بیستم بودند . در اواخر ۱۹۱۰ جلوه هایی از هنر چیدمان در آثار هنرمندانی که می خواستند فراتر از قراردادهای مرسوم هنر نقاشی و مجسمه سازی بروند دیده می شد .این افراد معتقد بودند هنر های زیبا باید با معماری در آمیخته شود.

در سال ۱۹۸۹- نگارخانه واحد۷ لندن به هنر چیدمان اختصاص یافت و زمینه ساز تاسیس موزه چیدمان گردید . شهرت این هنر از سال ۱۹۷۰ آغاز گردید اما ریشه های آنرا می توان در آثار هنرمندانی مانند مارسل دوشان و آبجکت های هنری کورت شویترس در گذشته یافت، هدف هنرمند یک برتری است که تا هنر مفهومی سال ۱۹۶۰ کشیده شد .در آغاز این حرکت دوباره، در هنر های نمایشی و صحنه گروه ژاپنی گوتای ۱۹۵۴( Gutai group، گو به معنای ابزار و تای به معنای بدن) به عنوان هنرمندان غیر غربی که تحت تاثیر پیش گامان اینستالیشن مانند آلن کاپرو Allen kaprow) بودند، و در غرب اینستالیشن هایی مانند اثر۶ ولف وستل ۱۹۶۳ در گالری اسمولین نیویورک دیده شد . در سال ۱۹۸۹ گالری واحد ۷ لندن به هنر چیدمان اختصاص یافت و زمینه ساز تاسیس موزه اینستالیشن گردید.واژه اینستالیشن یا چیدمان در این اواخر در بیان فرم خاصی از هنر و به عنوان اصطلاحی جهت این سبک نام گرفت ، پیشینه این اصطلاح برای اولین بار به فرهنگ لغت انگلیسی اکسفورد ۱۹۶۹ باز می گردد، شکلی از هنر که مسلما از ما قبل تاریخ وجود داشته است ولی در دسته بندی مجزایی قرار نداشته است . آلن کاپرو در سال ۱۹۵۸ اصطلاح محیط زیست ( Environment) که بعدها به واژه های هنر گذرا و هنر پروژه ( project art) پیوست را جهت فضاهای ( Temporary art) داخلی دگرگون شده آثار خود به کار گرفت.