نقاشی گرنیکا " تاریخ یک کشتار" ، اثر پابلو پیکاسو

گرنیکا : تصویری حماسی و مدرن است از بمباران شهری کوچک به همین نام در باسک توسط آلمان هادر زمان جنگ داخلی اسپانیا .

تابلویی با ۶ متر طول و سه و نیم متر عرض.

پابلو پیکاسو این نقاشی را در سال ۱۹۳۷ برای یک نمایشگاه جهانی که در پاریس برگزار می شد می کشد .اما چگونه و با چه تاثیرات و الهاماتی ؟

در دهه ی ۱۹۲۰ وضعیت جهان و به ویژه اروپا به سمتی پیش می رود که بعدها وضعیت فردی و هنری پیکاسو را نیز تحت تاثیر قرار می دهد .فاشیسم قدرت می گیرد .اما هنوز از آن همه اغتشاش و نفرت و شورش اثری در کار پیکاسو دیده نمی شود .هنوز به صف بندی ها و فعالیت های سیاسی نپیوسته است و تنها به آزادی های خلاق در حیطه ی هنر و نبرد علیه سنت های هنری می پردازد .اما حتی پیکاسو هم نمی تواند از تاریخ و جریان های معاصر فرار کند .در وطنش ؛ اسپانیا ، دو دسته گری سیاسی اوج می گیرد ، تجدد علیه سنت .کشور به برکناری خاندان سلطنتی رای می دهد تا جمهوری به جایش بنشیند . اما جمهوری هم جواب نمی دهد و خشنت دائما بین طرفین راست و چپ سیاسی شدت می گیرد .در اواسط دهه ۱۹۳۰ اسپانیا تقسیم می شود .یک طرف اسپانیای مدرن و مدنی و صنعتی با تحرکات سوسیالیستی در حال رشد و آنارشیستهای آشوبگر و در طرف دیگر اسپانیای سنتی و مالکان و دهقانان فقیر .در این زمان پیکاسو به اسپانیا می آید و وضع را از نزدیک می بیند و همچنان بی طرف می ماند . اما بالاخره تمام آن عناصر موجود در خصومتهای ملی و تب و طبع اسپانیایی ، ژرف ترین تخیلات خلاقانه پیکاسو را در خود می گیرد.اسطوره ها و رویاها و مظاهر کهن هماوردی نظیر گاو نر ، اسب ، نگاه دارنده ی نور به طرزی هراس انگیز در طرح هایش ظهور میکنند .

در سال ۱۹۳۶، ژنرال فرانسیسکو فرانکو اعلان جنگ می دهد و در راس ارتش شورشی اولین توپ هایش را ضد دولت مارکسیستی و آزادیخواه اسپانیا که از طریق دموکراتیک انتخاب شده بودند شلیک کند .هواداران شورش برای اینکه به ژنرال فرانکو کمک کنند از همکاری مشتاقانه ی آلمان که پشتیبانی هوایی را تامین می کرد استفاده کردند.

سال ۱۹۳۷، باسکی ها در بحبوحه ی جنگ داخلی اسپانیا ، علنا ضد فرانکو بودند .در ساعت چهار بعدالظهر ، در شهر کوچک گرنیکا ، در شمال اسپانیا ، نقطه ای سیاه در آسمان پدیدار می شود .یک هواپیمای نازی بر فراز شهر می چرخد و شش بمب می اندازد و بعد امواج هواپیماهای آلمانی و ایتالیایی شروع به حمله و ویرانی می کنند .بیش از پنج هزار بمب بر روی شهری بی دفاع انداخته شد . وقتی مردم گرنیکا به خیابانها و مزارع ریختند باز هم هواپیماها دست بردار نبودند و آنها را زیر آتش مسلسل گرفتند .تا اینکه بمب های آتش زا شهر را تبدیل به ویرانه ای از خاکستر کرد.هزار و ششصد و چهل و پنج نفر غیر نظامی کشته شدند و تعدا زیادی زخمی و این بمباران ایجاد وحشتی عمیق در بین مردم عادی و پیغامی برای جهان بود.

گزارش یک خبر نگار فرانسوی از این بمباران در یک روزنامه پاریس چاپ شد ، با تصویری تراژیک در صفحه اول .این تصویر شبیه به یک جهنم شبانه بود در برابر تخیل تصویری پیکاسو .برای همین است که او تابلوی گرنیکا را به صورت قتل عامی شبانه می کشد ، در حالیکه حمله در روز صورت گرفته بود .حالا دیگر گرنیکا کوبیستی شده بود و پیکاسو هنرش را برای بازگویی حقیقت بی رحم و وحشتناک به کار می گیرد ؛ یک کوبیسم با وجدان و در آن از نمادشکنی مدرن به سوی نماد سازی گام بر می دارد .

پیکاسو در نقاشی گرنیکا از تمام جزییات و امور زندگی شخصی و هنری خود استفاده می کند؛ هیجان مدرنیسم ، وسواس هنری فرانسیسکو گویا گونه ای خود و تجربیات شخصی اش از عشق و اندوه .در اول ماه مه ۱۹۳۷ شروع به کشیدن نقاشی می کند .شخصیت های اصلی نظیر گاو عظیمالجثه و اسب زخمی و مردی با شمعی در دست در ذهنش شکل می گیرد و همین کافی بود تا تصویری از کودکان مرده و دست های باز در ذهن پیکاسو جلوه گر شوند .تصاویری از یک تراژدی خانگی در ساختن فاجعه ای انسانی .حالا شروع به کار می کند .تفاوتهایی در نسخه های اولیه ی گرنیکا با طرح نهایی اش وجود داشته که همگی به رنگ باختن یک مفهوم در طرح نهایی اشاره دارند ؛ امیدواری و مقاومت تسلیم می شوند .تنها بارقه ی امید گل یخی است در سوراخ روی دست جنگجویی به خاک افتاده .انبوه بدن ها به سوی یک چشم شیطانی فریاد می زنند با درخشش یک لامپ الکتریکی در وسط آن ! این تابش فرشته ی نابودی است و بمب افکنی به دنبال هدف ، در برابر شمعی که توسط دست قهرمانانه ای نگه داشته شده است ؛ رزم حماسی نیکی و بدی را نشان می دهد ، پیکاسو در این اثر دست به پیشگویی می زند.

Shirazart.blog.ir