نکاتی کنکوری در مورد تخت جمشید

Shirazart.blog.ir 

* در تخت جمشید ، نقش نیلوفر آبی ، مظهر کمال و نیروی حیات بخشی است.

* در تخت جمشید سر در بزرگ قصر خشایار شا به " دروازه ملل" معروف می باشد و در طرفین این سر در ، دو گاو بالدار با سر انسان با تقلید از آشوریها ساخته شده است .

* در مقایسه آثار دوره هخامنشیان و ساسانیان با اشاره کرد که در نقش برجسته های دوره ی هخامنشی وجه نمادین بیشتر است و در نقش برجسته های دوره ی ساسانی ، نمادگرایی کاهش می یابد و در مقابل ، واقع گرایی تقویت می شود .انسان و جانوران در دوره ی هخامنشیان حالتی اسطوره ای و فوق طبیعی داشتند آما در دوره ی ساسانی ، حرکات طبیعی تر می شود و موجودات زمینی تر و ملموس تر می گردند .

* تمدن هخامنشی در سال ۵۵۹ قبل از میلاد به وسیله ی کورش در " پاسارگاد" آغاز شد .

* هنر ایرانی دوره ی هخامنشی ، هنری است " تالیفی" و ترکیبی عالی و استثنایی از بسیاری عناصر مربوط به فرهنگهای ایرانی ، یونانی ، مصری ، ایونی و سکایی ‌.

* آثار معتبر باقیمانده از دوره ی هخامنشی در پاسارگاد ، شوش و تخت جمشید قرار دارند .

* آثار باقیمانده در تخت جمشید، بیشتر شامل " نقش برجسته " است .این نقش برجسته ها، جنبه ی نمادین و سمبولیک دارند .بهترین و سالم ترین نقش برجسته های تخت جمشید ، در تالار آپادانا قرار دارند .

* تا پیش از داریوش هخامنشی وضعیت معاملات چه در داخل و چه در خارج از کشور مشخص نیست .اما آنچه معلوم است ، این است که سیستم داد و ستدی بوده است ، نه پولی .داریوش برای اینکه خود را با سیستم معاملاتی بین المللی وفق دهد ، اقدام به ضرب سکه ی طلا کرد ، که " دریک " یا " دریک" نام داشت .از این سکه مردم عادی و حتی ساتراپ ها هم نمی توانستند استفاده کنند و فقط دولت برای معاملاتش آن را مورد استفاده قرار می داد.

* داریوش هخامنشی اقدام به تاُسیس سپاه جاویدان کرد ، که تعداد آن همواره ده هزار نفر بود .این سپاه ، امنیت تمام کشور را بر عهده داشت .در ضمن یک سپاه چهار هزار نفری از پیاده و سواره ، از پایتخت و قصر سلطنتی محافظت می کردند .

* نام قدیم پاسارگاد احتمالاً " پارسه گد" بوده ، که به معنای " اردوگاه پارسیان" می باشد .معلم اسکندر نیز در کتاب خود نام پاسارگاد را " پارسه گرد " ذکر نموده است .

* مهمترین اثر بارز و روشن دوره ی هخامنشیان در منطقه باستانی شوش ، کاخ معروف به " آپادانا" است ، که بدست داریوش بزرگ بر روی تپه ای به همین نام بنا شده است .

* کاخهای هخامنشی معمولاً مرکب از چهار بخش جداگانه بوده اند که عبارتند از : ۱- دروازه ی اصلی    ۲- تالار پذیرایی      ۳- تالار بار       ۴- اتاقهای مسکونی 

* تالار آپادانا شوش ، به سبک " اپدانه" یا آپادانای تخت جمشید ساخته شده است .

* گاوهای بالدار مدخل ورودی تخت جمشید ، شبیه آثار آشوریان است .

* در سر ستون های تخت جمشید ، تاُثیر هنر آشوریان پیداست .

* در میان جانوران که موضوع آثار هنری تخت جمشید قرار گرفته اند ، شیر ، بز و گاو از همه مهمتر هستند .

* نقش برجسته های تخت جمشید حالت تزئینی دارند .تنها نقش برجسته منحصر به فرد روی دیوارهای تخت جمشید ، " متظلم مدی" است ، که دارای حالت روایتگری می باشد .

* اغلب نقش برجسته های آشوری ، حالت روایتگر داشته اند .

* نکته قابل توجه در نقش برجسته ها و فضای مطرح در تخت جمشید، تاُکید بر عظمت نمایی و القاء قدرت حاکمه است .آثار تخت جمشید اشل انسانی ندارد.

* ستونهای تخت جمشید با بلندی ۲۱/۸ متر ، از بلندترین ستونهای ساخته شده در بناهای دنیا هستند .

* مجموعه تخت جمشید ، بزرگترین معماری سنگی در ایران است .

* دیوارهای تخت جمشید از خشت خام بوده است .

* اسکندر مقدونی در سال ۳۳۰ قبل از میلاد تخت جمشید را به آتش کشید .

* در مجسمه سنگی بدون سر داریوش اول که در تخت جمشید  به دست آمده  تاُثیر سبک هنری مصر باستان به خوبی دیده می شود .

* تخت جمشید که نام اصلی آن " پارسا " بوده ، برای هخامنشیان جنبه ی مقدس داشته است .

* کاشی های لعابدار دوره ی هخامنشی ، تحت  تاثیر هنر بین النهرین ساخته شده اند .

* تخت جمشید پایتخت نمادین ، دینی و آیینی هخامنشیان بوده ، در حالی که شوش پایتخت اصلی و رسمی و سیاسی به شمار می رفته است .

در نقش برجسته های تخت جمشید  در مورد فیگور های انسانی ، به شیوه ی مصریان و با رعایت اصول تقارن یا اصل برابری عمل شده است .

* استفاده از پنجره نما به عنوان تزئین ، که در اصطلاح به " پنجره ی کور " معروف اند ، از زمان مادها شروع شد ، که نمونه ی آن در معبد اصلی تپه ی نوشی جان دیده می شود .در معماری دوره ی هخامنشیان نیز در دو مکان با پنجره های کور مواجه هستیم .یکی در نقش رستم بر روی بدنه که به زرتشت و دیگری در پاسارگاد بر روی بنای معروف به قبر کمبوجیه .

* از نظر هنر ، مهمترین اثری که از عصر هخامنشی در شوش پیدا شده است ، دو حاشیه است که از آجر لعاب داده ی براق ساخته شده و معرف به " حاشیه ی شیران " و " حاشیه ی تیراندازان " می باشند .

* وسعت کلیه ی ساختمان های روی صفه ی  تخت جمشید در حدود ۱۳۵۰۰۰ متر مربع است .

مهمترین کاخ تخت جمشید از لحاظ وسعت و ارتفاع و هنر معماری ، "کاخ آپادانا "  یا کاخ داریوش بزرگ است .

* تالار آپادانا در تخت جمشید مربع شکل بوده و هر ضلع آن ۶۰/۵ متر طول دارد و در هر چهار طرف دارای دیواری بزرگ خشتی بوده است .تالار مرکزی آن ۳۶۰۰ متر مساحت و دارای ستون هایی با بلندی ۲۰ متر است .

* برای نخستین بار در دوره ی هخامنشیان از کاشی و کاشیکاری در تزئین بناها استفاده شد .

* کهن ترین اسناد ایرانی که موجود و در دست است ، از دوره ی هخامنشی و به خط پارسی باستان ( میخی) می باشد .

* بزرگترین کاخ پذیرایی تخت جمشید از لحاظ وسعت ، تالار صد ستون سنگی خشایارشا می باشد ، که به " تالار تخت" نیز معروف است و وسعت فضای داخلی آن حدود ۴۹۰۰ متر ( ۷۰×۷۰متر ) می باشد .

* کاخ " تچر " در تخت جمشید ، در جنوب کاخ آپادانا واقع است و به علت صیقلی و شفاف بودن سنگهای به کار رفته در آن به " تالار آینه" نیز معروف شده است .این کاخ توسط خشایارشا ساخته شد .

* در تخت جمشید ، سر در بزرگ قصر خشایارشا ، به " دروازه ملل" معروف است و در طرفین این سر در ، دو گاو بالدار با سر انسان " لاماسو " با تقلید از آشوری ها ساخته شده است 

* آتشگاه معروف به " که به زرتشت " مربوط به دوره ی هخامنشی  و در نقش رستم در مقابل آرامگاه داریوش قرار گرفته و در زمان کورش کبیر ساخته شده است .مصالح این بنای مکعب شکل ، از سنگهای آهکی روشن می باشد .