آنچه باید در مورد هنر آشور دانست

Shirazart.blog.ir 

* حکومت و تمدن آشور به نوبه ی خود در سال ۶۱۲ پیش از میلاد یعنی ۳۳ سال پس از انقراض دولت عیلام ، به وسیله ی قوم ماد از بین رفت .

* اغلب نقش برجسته های آشوری ، حالت روایتگر داشته اند .

* آشوری ها در نقش برجسته های خود از موجودات اساطیری مانند انسان گاو بالدار ( لاماسو ) استفاده می کردند ، که دارای ۵ پا بود.

* در نقش برجسته های آشوری در کنار تصاویر خشک و تشریفاتی ، از شکلهای نزدیک به طبیعت نیز استفاده شده است .آشوری ها با هم پوشانی پیکره ها فضا سازی می کردند و دوری و نزدیکی آنها را نشان می دادند .

* نقش برجسته های آشوری اغلب حالت روایتگر دارند .در حالیکه در تخت جمشید تنها یک نقش برجسته  به نام "متظلم مّدی"   حالت روایتگر دارد.

* در تخت جمشید ، سر در بزرگ قصر خشایار شاه، به " دروازه ملل" معروف است و در طرفین این سر در ، دو گاو بالدار با سر انسان ( لاماسو) با تقلید از آشوری ها ساخته شده است .

* گاوهای بالدار تخت جمشید  که دارای سر انسانی می باشند ، به شیوه ی آشوری ساخته شده اند ولی گاوهای محافظ آشوری ها تفاوتهایی دارند :

۱- گاو بالدار آشوری ها از سنگ یکپارچه است .ولی گاو بالدار تخت جمشید از قطعات سنگهای به هم چسبیده ساخته شده است .

۲- بال گاو آشوری راست ولی بال گاو هخامنشی نیمدایره است .

۳- گاو آشوری پنج پا دارد و گاو هخامنشی تعادل خود را روی چهار پا حفظ کرده است .

۴- به گاوهای بالدار آشور و تخت جمشید " لاماسو" و " اسفنکس" نیز می گویند .

* یکی از مهمترین وجوه اختلاف آثار هنری آشوری و مصری این است که مجسمه های آشوری از نظر تجسم احساس و حالات درونی انسانی در خور توجه و تحسین فراوان می باشند .در حالیکه هنرمندان مصری اصلاً به نشان دادن حالات درونی انسان نپرداخته اند و اصل آرامش در مجسمه سازی رعایت شده است .اختلاف دیگر مجسمه های آشوری و مصری این است که مجسمه های مصری عاری از تفصیل و ریزه کاری اند و چهره ها حتی المکان کشیده و بدون برجستگی می باشند در صورتی که مجسمه های آشوری اغلب فربه و کوتاه و درشت و دارای عضلانی برجسته و شانه هایی پهن هستند .

* هنرمندان آشور علاقه ی فراوانی به نشان دادن قدرت و رشادت مردان خود داشته اند .و اغلب مجسمه ها بیانگر این تمایل می باشند .حتی می توان گفت که یونانیان نیز تا این حد نتوانسته اند آثاری بسازند که معرف قدرت پدید عضلانی باشد .

* نکته ی جالب توجه در معماری تمدن آشور ، اهمیت فراوانی است که هنرمندان آن به ساختن گنبد داده اند .مهریها از چگونگی ساختن گنبد اطلاع داشته اند ، ولی کمتر به آن پرداخته اند .در حالی که آشوری ها نه فقط به ساختن گنبد رغبت نشان داده اند ، بلکه در تزئین درون آن نیز ذوق سرشاری به کار بسته اند .

* آشوری ها معابد خود را با آجر بنا می کردند ( سنگ به کار نمی بردند) و برای تزئین آنها ، از نقاشی و حجاری استفاده می کردند .

* آشور بانی پال پادشاه مشهور آشور شهر شوش را ویران کرد .

* مهرهای دوره ی آشور ، درخشان ترین نمونه های تکامل هنری این قوم است .

* در زمینه سیر تاریخ گنبد سازی باید گفت که ساختن گنبد های زیبا ، از آشوریان به اهالی " لیدی" و از لیدی ها به " اتروسک ها" و از این قوم به رومیان و از طریق رومی ها به روم شرقی ( بیزانس) انتقال یافته است .

* نقش برجسته های سنگی ، شاخص ترین آثار هنر آشوری به شمار می آیند ، و روایتگری خصلت بارز این آثار است .نقش برجسته های آشوری سرشار از جنبش ، حرکت ، ستیز و قساوت هستند . در نقش برجسته های آشوری پیکر انسان خشک و رسمی به نظر می آید و غالباً سر و پاها از دید جانبی و بدن از دید روبرو نشان داده شده است .پیکر شاه همواره در مرکز ترکیب بندی قرار دارد تا توجه بیننده را بیش از هر عنصر دیگری به خود جلب کند .اما آشوری ها در بازنمایی حیوانات - به خصوص در صحنه های شکار شیر - توانایی بیشتری داشتند و حالتهای جنگ و ستیز و مرگ حیوانات را طبیعی و دقیق مجسم می کردند .

* آشوری ها قومی از نژاد سامی بودند ، که در شمال بین النهرین زندگی می کردند .آنها در سال ۶۱۲ پیش از میلاد ، به دست مادها منقرض شدند .

* پایتخت های مهم آشور به ترتیب عبارتند از شهرهای آشور - نمیرود ( کالاه یا نمرود  )- نینوا."  خرساباد " نیز از شهرهای تمدن آشور بوده است .

* مهمترین هنری که آشوریان را در تاریخ تمدن مشهور و جاودان ساخته است ، کتابخانه ها و سالنامه های سلطنتی است.

* شیوه ی حجاری و نوع آرایش سر و صورت در هنر ایران باستان ، تا حدّ زیادی متاُثر از آثار آشوریان بوده است .

* در اهمیت نقش برجسته برای آشوری ها باید گفت که این هنر برای آنها چنان منزلتی داشت ، که پیکر تراشی برای یونانیان و یا نقاشی رنگ و روغن برای هنرمندان دوره ی رنسانس .

* آشوریان در ساختن نقش جانوران سر آمد همه ی دوره ها هستند و بی تردید کمتر حجاری در گذشته و عصر حاضر توانسته است در زمینه ی ساختن نقش جانوران به اندازه ی هنرمندان آشور موفقیت به دست آورد .

* هنر آشور اساساً هنر کنده کاری روی سنگ و نقش برجسته است .و بر خلاف سایر تمدنهای بین النهرین ، از آشوریان تندیس های استوانه ای و گرد به ندرت باقی مانده است .

* عامل مهمی که در نقش برجسته های آشوری بیننده را به تحسین وامی دارد  دانش وسیع کالبد شناسی و دقت نظر در القای حرکات طبیعی ماهیچه هاست .