آنچه کنکوریهای هنر در درس خواص مواد باید در مورد " گچ های طبیعی " بدانند.
Shirazart.blog.ir
* گچ طبیعی با دامنه ی محدودی از رنگیزه های خاکی جزء قدیمی ترین مواد طراحی است که اصلاً نیاز به مقدماتی جز تراشیدن به شکل قلم ندارد .چون هیچ مقوله دیگری به آن اضافه نمی شود ، باید مواد گچ نسبتاً همگن و نرم باشد تا اثر صاف و یکنواختی روی کاغذ باقی بگذارد .در بسیاری از طراحی های دوران رنسانس رنگ قرمز را ترجیح می دادند : ترکیبی از ماده بسیار سرخ رنگ اکسید آهن با گل که گچ نرمی با رنگ قوی را به وجود می آورد .از این گچ به تنهایی یا با دیگر گچ های رنگی و اغلب برای طرحهای مقدماتی نقاشی استفاده می کردند .کاربرد آن در سده ی هجدهم ، احتمالاً به خاطر کاهش کیفیت آن که با پیشرفت گچ ها و مداد رنگی های کارخانه ای همزمان شده بود ، کاهش یافت .استفاده از گچ سیاه، مخلوطی از کربن و گل ، نیز مرسوم بود و از گچ سفید عمدتاً برای تقویت برجسته نمایی استفاده می شد .دو نوع گچ شناخته شده بود : کربنات کلسیم عادی که مورد استفاده نقاشان برای کشیدن زمینه بود و سنگ صابون ( سیلیکات آبدار منیزیم ) که به عنوان گچ خیاطی استفاده می شد .چنینو چنینی (cenninoCennini)در کتاب آزادی هنر(ll Librodelľ Arte ) ( اواخر سده ی چهارم) سنگ صابون را برای طراحی روی پارچه ، و وازارلی (Vasari) در ( ۱۵۷۳- ۱۵۱۱) برای طرح های مقدماتی توصیه کرده اند ولی این گچ بدنه ی کوچک و قدرت پوشانندگی کمی دارد .رنگ های دیگر ، از جمله انواع قهوه ای و خاکستری ؛ در دسترس بود ولی کمتر مورد استفاده قرار می گرفت.
*** گچ های کارخانه ای و پاستل *****
تعداد طراحی با گچ ، با ورود گچ کارخانه ای و پاستل ، نخست در کارگاههای منفرد و سپس در مقیاس تجاری ، بیشتر شد .این مواد عبارت بودند از مخلوط رنگیزه های خشک و گچ با ماده چسباننده ای چون صمغ که به شکل استوانه هایی کوچک در می آمد و خشک می شد .اینها به هنرمند این قدرت را می دادند که از گستره کامل رنگیزه های شناخته شده استفاده کند و با افزودن نسبت های متفاوتی از رنگیزه های سفید بی اثر چندین درجه رنگمایه از هر رنگ به وجود آورد.انتخاب و نسبت مقوله هنری مستقیماً بر بافت محصول تاثیر می گذارد و انواع حساب شده ای از سختی و نرمی را ممکن می سازد .طبق نسخه های قدیمی ، از شمار زیادی از مواد به عنوان چسب رنگ استفاده شده است ، مانند صمغ های گیاهی ، شیر ، آبجو ، چسب و عسل ؛ گاه دو یا چند ماده را با هم مخلوط می کردند تا تاثیر مطلوب را داشته باشد .چون رنگیزه ها و مقوله ها قدرت جذب و چسبانندگی متفاوتی دارند ، لازم است برای تولید ماده لازم آزمایش انجام گیرد ؛ برای مثال ؛ سبز خاکی و گل ماشی ( اومبر) را وقتی تنها با آب مخلوط کنیم ، قلم حاصله آن قدر سخت می شود که نمی توان با آن طراحی کرد .
اما باید نتیجه ی کار ، بسته به کیفیت و منابع متفاوت مواد ترکیب شده جالب بوده باشد .
ساخت گچ توسط مردم به صورت انفرادی احتمالاً در سده ی شانزدهم شروع شد و در سده ی هفدهم و هجدهم نسخه های ساخت تکثیر شد .به نظر می رسد تا سده ی هجدهم هنرمندان گچ سخت تر را به پاستل های امروزی ترجیح می دادند ، اگر چه از گچ های نرم تر و سست تر نیز ، که بر روی انگشت مالیده می شد یا به صورت پودر با تورشون(torchon) ( تکه ای کاغذ لوله شده ) به شیوه ای نقاشانه تر به کار می رفت ، استفاده می شد .رنگیزه های سفید بی اثر نیز که اضافه می شد تا انواع رنگمایه را به دست دهد بر بافت تاثیر می گذاشت ؛ گچ های پاریس ، قلم نسبتاً سختی را به وجود می آوردند ، حال آن که گل چینی بسیار نرم تر بود .گچ ها و پاستل های اواسط سده ی هجدهم را رنگ کاریهای هنرمندان تهیه می کردند ؛ عمدتاً با استفاده از صمغ تراگونات به عنوان چسب رنگ شیوه های تولید استاندارد تر شد .فرانسه سده ی هجدهم باعث افزایش استفاده از پاستل شد و با چیره دستی هنرمندانی چون موریس کوئنتین دولاتور (Maurice Quentin de la Tour) در (۸۸-۱۷۰۴ ) ، و ژ .ب .پرونو (J.B.Perronneau) در (۸۳-۱۷۱۵) و .ژ .ب.شاردن (J.B.Chardin) در (۱۷۷۹-۱۶۹۹) عملاً به اندازه ی رنگ روغن مهم شد .معمولاً پاستل را روی نوعی از کاغذ مخصوص طراحی کار می کردند ، ولی در آن زمان از زمینه های بافتدار نیز استفاده می کردند . آنها را با خاک سنگ پا ( خار) یا سنگ مرمر و چسب آماده می کردند تا سطح ناهموار شده کوچک ترین ذرات رنگ را به خود بگیرد و آرام ترین ضربات پاستل سخت بر آن بنشیند.
طراحی با پاستل اساساً یک اسلوب خود جوش و خود انگیخته است و اشتباهات را نمی توان به راحتی تصحیح کرد . هنرمند هنگام کار رنگ ها را مخلوط نمی کند ، بلکه از گزینه رنگ گسترده و بسیار متنوعی رنگش را انتخاب می کند و در صورت لزوم آنها را روی کاغذ ترکیب می کند. با تغییر دادن فشار دست یا به کارگیری زوایای مختلف پاستل می توان تاثیرات متفاوتی به دست آورد .نماینده بزرگ نقاشی با پاستل در قرن نوزدهم ، دگا (Degas)در ( ۱۹۱۷- ۱۸۳۴) ، حتی لایه ای می کشید و پس از سفت شدن آن لایه ای دیگر ، و اغلب کار را با استفاده از پاستل ناب سفت نشده تمام می کرد تا حالتی خمیر مانند پیدا کند .به خاطر شکنندگی پاستل ، اغلب اوقات مایع ثبوت را که از صمغ یا رزین ساخته می شد روی آن می پاشیدند تا آن را محکم کنند ، اگر چه ممکن بود لایه رنگیزه بیش از حد اشباع یا تیره شود و طراوتش را از دست بدهد.
