گذری بر تاریخ سینمای ایران

Shirazart.blog.ir

اصطلاحات سینمایی

Shirazart.blog.ir 

نکته ۳۱ " درک عمومی هنر " کنکور هنری ها

Shirazart.blog.ir 

دست نوشته های عباس کیا رستمی در سالنامه سال ۱۳۷۶ ، با عنوان کتاب " مرگ و دیگر هیچ " در سال ۹۶ توسط بهمن کیا رستمی و به همت نشر نظر منتشر شد .

Shirazart.blog.ir دریافت

حجم: 24.6 مگابایت

"عزت الله انتظامی" ، بزرگ مرد سینمای ایران ، روحت شاد و یادت گرامی

Shirazart.blog.ir 

اوری پید Euripides قبل از میلاد ۴۰۷-۴۸۴

اوری پید در مثلث تراژدی نویسان یونان ) آشیل ، سوفکل، اوری پید ( شاید از جنجال برانگیزترین نویسندگان عصرش بود .تولدش به احتمال ، ۴۸۴ ق.م است .در بیست و پنج سالگی شروع به نوشتن کرد و حدود ۹۰ نمایشنامه نوشت .آثار او عبارتند از : مده آ، هلن ، هیپولیت ، السست ، ایون ، هکاپ، الکترا و زنان تروا .

در آثار آوری پید ، شخصیت های زن حضوری چشمگیر دارند .کوشش در نو کردن افسانه های کهن ، بیان اندیشه های فلسفی در تئاتر و رو آوردن به مضامین تازه برای نوشتن نمایشنامه از ویژگی آثار آوری پید است .

سوفلکس یا سوفکل Sophocles- تراژدی نویس یونان

Shirazart.blog.ir 

* سوفکل یکی از نمایشنامه نویسان بزرگی یونان است .او بیش از ۱۰۰ نمایشنامه نوشته است که از آنها تنها هفت نمایشنامه باقی مانده است .این نمایشنامه ها عبارتند از : 

آژاکس (Ajax)، ادیپ شهریار (Oedipus) ، آنتیگون (Antigone)، ادیپ در کولونوس (Oedipus at colonous)، الکترا( Electra)، فیلو کتت(Philactes)و زنان تراخیس (Trackini women).

از ابتکارات سوفکل آوردن بازیگر سوم به صحنه است .سوفکل بر عکس آشیل که بیشتر جنبه های فلسفی و مذهبی را ارائه می دهد عمدتاً از رابطه ی میان انسان ها سخن می گوید و نقش تقدیر بر سرنوشت آدمیان .

سوفکل عقیده ی راستی به تقدیر داشت و آدمی را بازیچه دست آن می دانست .ادیپ شهریار نمونه ای است برای این نظر سوفکل که دانش بشر در برابر آگاهی خدایان هیچ است .این نگرش در نمایشنامه های او کاملاً مشهود است.

در نمایشنامه ی ادیپ شهریار قهرمان نمایش در پایان چنین می گوید : 

آشیل ( آسیخلوس ) _ ۵۲۵- ۴۵۶ قبل از میلاد Aeschylus(نخستین تراژدی نویس یونان باستان )

Shirazart.blog.ir 

*آشیل قدیمی ترین تراژدی نویس باستان است که نمایشنامه هایش به دست ما رسیده است ، بر اساس مدارک موجود احتمالاً در سال ۵۲۵ پیش از میلاد به دنیا آمد . از زندگی او اطلاع زیادی در دست نیست .همین قدر می دانیم که در دو جنگ بزرگ ماراتن (Marathon) و سالامیس (salamis) که بین دو امپراتوری بزرگ آن عصر یعنی ایران و یونان اتفاق افتاد شرکت داشته است .آشیل بالغ بر ۷۲ نمایشنامه نوشته است و در جشنواره های دیونیزوس چندین جایزه نصیبش شد .از میان نمایشنامه هایش تنها آثار زیر بر جای مانده است .پرومته در زنجیر ، هفت تن بر علیه تب ، ایرانیان ، و نمایشنامه ی سه گانه اورستیا که شامل اگاممنون ، نیاز اوران و الهگان انتقام است .

قدرت تخیل و عمق احساسات آشیل موجب شده است که او را در زمره ی بزرگترین تراژدی نویسان تعزلی به حساب آورند .مرگ آشیل به سال ۴۵۶ ق.م اتفاق افتاد.

تئاتر در یونان باستان

Shirazart.blog.ir 

* یکی از تمدن های کهن که مرکز بزرگ آن شهر تروا بود در حدود ۱۱۰۰ قبل از میلاد نابود شد .این تمدن تاثیر غیر مستقیمی بر تئاتر مغرب زمین گذاشت .چرا که خدایان و قهرمانان همین مردم به مرور مصالح اولیه ی دو اثر مشهور هومر شاعر بزرگ یونانی گردید یعنی ایلیاد و اودیسه ( حدود ۸ قرن قبل از میلاد ) .

بعدها اکثر درام های یونان و دیگر کشورها منابع اصلی خود را از این دو منظومه ی عظیم کسب کردند و نخستین دوران طلایی تئاتر را عرضه نمودند .این دوران به تدریج شکل گرفت و در قرن پنجم قبل از میلاد به اوج شکوفایی خود رسید .

در یونان باستان مبداء و پیدایش تئاتر همانا معتقدات مذهبی و اجرای آیین هاست .بر اساس اعتقادات یونانیان قدیم دیونیزوس Dionysus، خدای باروری ، تاکستان ها، جذبه و زندگی بود .وبرای او جشن هایی بر پا میکردند .به سروده هایی که در ستایش دیونیزوس میخواندند دستی رامب می گفتند و این سرودها در مراسم و اعیاد خوانده می شد و از تحول آن تراژدی به وجود آمد .هم چنین آپولون Apollon خدای شعور ، مقدس و بسیار مقرب بود .این دو رب النوع که یکی امور روحانی را در اختیار داشت و دیگری مسائل مادی و دنیوی ، را با صداقت در اداره جهان با یکدیگر همکاری می کردند و بدون وجود هر یک از آنها ادامه ی حیات و بقایای عالم غیر ممکن بود .در پرتو همین اعتقاد ، جشن های دیونیزوس شکل گرفت و همین جشن ها محملی شد برای اجرای نمایش های تراژدی و کمدی .

درام یونان در مدت چند قرن به مناسبت جشن های دیونیزوس که بازگو کننده ی دوران های زندگی اوست ، یعنی تولد ، رشد ، پیری ، مرگ و میلاد دوباره که هر کدام مصادف با فصل های سال بود ، بارور شد .ریشه ی پرستش دیونیزوس در یونان به  حدود سیزده قرن قبل از میلاد مسیح باز می گردد. جوهره ی این نگرش را در آثار نخستین نمایشنامه نویسان یونان به خوبی می توان استنباط کرد .

یک نظریه ی دیگر بر این اعتقاد است که انسان بر حسب طبیعت خود جانوری مقلد است .تئاتر هم مثل نقاشی هنری است که بشر به تشابه و تقلید از طبیعت ابتکار کرده است .دلیل آن انعکاس وقایع و حوادث زندگی است که در آن کاملا مشهود است .

انسان چه پیش از آن که کلام و نوشتار را بیافریند و چه بعد از آن همواره از تقلید کردن از طبیعت ، اشخاص ، چیزها و حرکات دیگران و نیز تماشای تقلید لذت می برد .ارسطو در قرن چهارم قبل از میلاد رساله ای در باب تقلید نگاشت که در کتاب مشهورش ،فن شعر آمده است .ارسطو ریشه ی کمدی را از ترانه های فابریک می داند که سروده هایی مضحک و طنز آمیز بوده اند و در جشن های دیونیزوسی به افتخار فالیس خدای باروری می خواندند.

نظریه های پیدایش تئاتر

Shirazart.blog.ir 

* شاید به درستی نتوان مشخص کرد که تئاتر کی و چگونه به وجود آمد .اما نظریه هایی مبنی بر اجرای مراسم و آیین ها وجود دارد که قدمت آن به بیش از ده هزار سال قبل از میلاد مسیح میرسد .

برخی از صاحب نظران بر این عقیده اند که مبدا و منشاء تئاتر هر قوم را باید در معتقدات دینی ، آیین ها و مناسک اعتقادی همان قوم جستجو کرد .

یکی از این نظریه ها که امروز مورد قبول واقع گردیده است ، عبارت است از رابطه ای که بین تئاتر و مراسم آیینی و مذهبی وجود داشته است .‌بنابراین نظریه هزاران سال پیش از این هنگامی که بشر با نیروهای طبیعی مثل صاعقه، زلزله ، خسوف و حتی تغییرات فصل ها مواجه می گردید ، از آنجا که دریافت روشنی از این پدیده ها نداشت ، آنها را با نیروهای فوق طبیعی و جادویی مربوط می دانست .پس به جستجوی راهی برای جلب حمایت آن نیرو ها پرداخت ، به مرور زمان بین شیوه هایی که به کار می برد و نتایجی که از آن شیوه ها حاصل می شد رابطه ی مسلمی یافت تا سرانجام بدل به آیین گردید .افسانه ها و اسطوره ها عموماً در اطراف همین آیین ها و مناسک به وجود آمدند تا آنها را توضیح دهند. توصیف کنند و یا به صورت آرمان در آورند ؛ این آیین ها طی قرون متمادی سینه به سینه و نسل به نسل منتقل گردید .

همچنین محققانی هستند که معتقدند سرچشمه ی تئاتر داستانسرایی است .اینان بر این عقیده اند که گوش کردن و رابطه برقرار کردن با قصه ها عمده ترین خصیصه ی انسان است .از سوی دیگر می توان اظهار داشت که : 

تاریخ تئاتر عبارت است از تغییراتی که عقاید انسان در طول زمان ، درباره ی خود و جهان پیدا کرده است .

بر اساس مدارک موجود قدیمی ترین محل استقرار انسان ها حدود هشت هزار سال پیش از میلاد ، در منطقه ی بین النهرین و مصر بوده است و از حدود ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد ، حکومت مرکزی موثری در مصر باستان بر پا گردید ؛ تا ۲۵۰۰ سال پس از آن مصر و خاور نزدیک مراکز اصلی تمدن به شمار می رفتند .قدیمی ترین اسنادی که در دست است حاکی از آن است ‌که در مصر سنت های آیینی - مذهبی متنوعی وجود داشته است .بسیاری از این آثار به اساطیر مصری بر می گردند و مشخصه ی آنها موضوع تولد دوباره ، بلوغ ، مرگ و رستاخیز بوده است یعنی الگوی تغییر فصل ها و زندگی و رویش دوباره .

اساطیر مصری چندین آیین را پایه گذاری کردند که مهم ترین آنها آیین مصائب ابیدوس (Abydos)است که درباره ی مرگ و رستاخیز رب النوع اوزیروس 

است که فرزند زمین و آسمان است ، این آیین همه ساله در مقدس ترین مکان مصر برگزار می شده است .همینطور آیین دیگری که گاه درام ممفیس Memphite خوانده می شود که ظاهراً همه ساله در آغاز فصل بهار اجرا می شده است .علاوه بر آیین های مصری ، آیین های دیگری در خاور نزدیک ، سومر ، بابل ، آشور ، کنعان و غیره از حدود ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد وجود داشته است .

چنین به نظر می رسد که آیین ها ، چه آنها که در معابد و اهرام و چه آنهایی که در بیرون اجرا می شدند با شکوه و جلال و دقت انجام می گرفتند ، زیرا تصور همگان بر آن بود که چیزی عظیم تر و باشکوه تر از این مراسم وجود ندارد .

گر چه نشانه هایی وجود دارد که در مصر باستان اجرای مراسمی که به تئاتر بسیار نزدیک بوده اجرا می شده لیکن اسناد کافی در این مورد به دست ما نرسیده است ، اما با استنادات موجود می توان گفت یونان باستان به عنوان سرزمینی که نمایشنامه نویسانی بزرگ را پروراند و آثارشان به دست ما رسیده است به جهات مختلف یکی از دوران های بزرگ تئاتر را رقم زد و نمایشنامه نویسان بزرگی را به جهان عرضه نمود که آثارشان در زمره ی گنجینه های پر بار ادبیات و هنر ، همواره جاودان است .