ورک شاپ " نقاشی روی پارچه " در شیراز

Shirazart.blog.ir 

حکاکی الماسی dlamond - point engraving

Shirazart.blog.ir 

*روشی برای تزئین کردن شیشه ، و گاه سفال ، به وسیله ی خراش دهی یا ضربه زنی با قلم سوزنی با نوک لوزی شکل .

حکاکی اسیدی سایه دار aquatint

Shirazart.blog.ir 

* نوعی روش حکاکی اسیدی که در آن یک صفحه ی فلزی با غشای منفذدار پوشیده می شود تا جلوه ای زبر و متخلخل ایجاد کند .آنگاه قسمتهایی که باید کاملاً سفید به نظر رسند .با یک ماده ی مقاوم در برابر اسید ، عایق کاری می شوند .سپس صفحه را در درون یک طشت اسید فرو می کنند ، و سوراخ ها و منفذهای ریز روی غشاء به اسید امکان می دهد تا با مس زیر آن تماس پیدا کند .سپس غشاء از صفحه جدا می شود ، و مجدداً می توان این اعمال را برای تاکید بر برخی مناطق خاص تکرار کرد و باقی سطوح را عایق کاری کرد تا صفحه به میزان سایه روشن دلخواه حکاکی و گود شود .بعد از این مراحل که صفحه گودکنی شد ، آن را مرکب اندود کرده و برای چاپ استفاده می کنند .گاه همراه با روش حکاکی اسیدی خطی به کار می رود .

فیلم آموزشی چاپ

Shirazart.blog.ir

چاپ پارچه در برند « دیور»

‌shirazart.blog.ir

تاریخچه چاپ در ایران

Shirazart.blog.ir

* اولین چاپخانه عربی و فارسی در ایران ظاهراً در اوایل قرن ۱۱ هجری بوسیله ی کشیشان " کرملی " در دیر آنها در اصفهان دایر گردید ، که به " بصمه خانه " معروف شده بود .لفظ بصمه )basme( یا باصمه ، که بعد در ایران بصورت باسمه هم نوشته شد ، و در نزد ترکان عثمانی و ترکان شرقی معمول بوده ، از عهد مغول به کار رفته است ، و مغولان تصویر پادشاهان مغول را بصمه می گفتند .در جلفای اصفهان ، ظاهراً قریب ۳۰ سال بعد از اینکه شاه عباس اول صفوی ارامنه را به آنجا کوچاند، چاپخانه ای ارمنی دایر گردید ، و اثری که در ۱۰۵۰ هجری در آنجا چاپ شده ، هم اکنون باقی است .خود ایرانیها سالیان دراز توجهی به مطبعه نداشتند ، و اگر هم گاهی صحبتی از آن می رفت ، از مرحله حرف تجاوز نمی کرد ؛ تا آنکه ظاهراً در سلطنت فتحعلی شاه اولین چاپخانه " صلیبو گرافی " تحت حمایت و تشویق عباس میرزا ولیعهد در تبریز دایر شد ، و شخصی بنام " آقا زین العابدین تبریزی " رساله فتح نامه را که ظاهراً نخستین کتاب فارسی است و در ایران با حروف عربی طبع شده است ، به چاپ رسانید .همچنین عباس میرزا در حدود ۱۲۴۰ هجری " میرزا جعفر تبریزی " را به مسکو فرستاد ، تا یک دستگاه چاپ سنگی بیاورد، و آن صنعت را نیز بیاموزد ، و او دستگاهی به تبریز آورد و دایر نمود .

گویند فتحعلی شاه ،" میرزا زین العابدین تبریزی " را به تهران احضار کرد و تحت توجه " منوچهر خان گرجی " قرآن معروف به قرآن معتمدی را به چاپ رسانید ، و از شاگردان او " میرباقر" نامی بود که بعدها ناسخ التواریخ را به چاپ رسانید ، به هر حال ، در حدود ۱۲۴۰ در تبریز و تهران چاپخانه سربی دایر بوده است ؛ چنانکه چاپخانه سنگی نیز در حدود ۱۲۵۰ در تهران وجود داشته است .ظاهراً چاپ سربی در ۱۲۶۱ هجری در تهران یک چند موقوف شده است .

در اصفهان نیز بین ۱۲۴۴ و ۱۲۴۸ هجری چاپخانه سنگی وجود داشته است ، و رساله ی حسینیه ، که در این شهر طبع شده است ، مربوط به این زمان است .بعد از تبریز و تهران و ظاهراً بعد از اصفهان و شیراز ، اولین شهری که در آن چاپخانه دایر گردید ارومیه بوده است ، که از ۱۲۵۶ ه ق به بعد مبلغین مسیحی در آنجا یک مطبعه ، سربی عربی ، سریانی ، انگلیسی دایر داشتند .بعد از ارومیه ظاهراً به ترتیب تاریخی در سایر شهرهای ایران همچون ؛ بوشهر ، مشهد ، انزلی ، رشت ، اردبیل، همدان ، خوی ، یزد ، قزوین ، کرمانشاه و کرمان ، گروس و کاشان ،

با با اینکه اولین بار چاپخانه سربی در ایران وارد شد ، بعدها چاپ سربی مدتهای دراز منسوخ و چاپ سنگی دایر شد ، تا آنکه در ۱۲۹۰ هجری قمری در حین مسافرت ناصرالدین شاه قاجار به اروپا ، در اثنای توقف وی در استانبول ، یک دستگاه چاپخانه با حروف عربی و فرنگی به قیمت ۵۰۰ لیره عثمانی خریداری و به تهران فرستاده شد .ولی از آن استفاده به عمل نیامد ، تا آنکه در سال ۱۲۹۲ هجری قمری " بارون لوئی دونورمن " امتیاز روزنامه ای به نام " پاتری " تحصیل کرد و مطبعه را تعمیر نمود و به کار انداخت .در تبریز نیز در حدود ۱۳۱۷ هجری قمری ، باز یک دستگاه مطبعه سربی دایر شد .

تاریخچه چاپ

Shirazart.blog.ir

*به معنی اعم ، عمل ، فن و صنعت تکثیر صورت نقوش دو بعدی به وسیله ی انداختن اثر این نقوش بر کاغذ یا پارچه یا مواد دیگر و بالاخص چاپ مواد خواندنی با تصویر یا بدون آن بر روی کاغذ ، و آنرا " طبع" گویند .

قدیمی ترین نمونه فن چاپ در چین دیده شده است .پیدایش و بسط فن چاپ در اروپا از عوامل عمده ی نهضت رنسانس بود .در طی قرن ۱۵م " چاپ قالبی" رواج پیدا کرد .مطالب را روی تکه چوبها می کندند ، و از آنها بر کاغذ منتقل می کردند .چاپ قالبی ظاهراً در ابتدای کار برای تهیه ورق بازی ، و بعدها برای تکثیر شمایل قدیسین  و نوشته زیر آنها مورد استفاده قرار گرفت ، سرانجام بعضی از کتابها بطور کامل بوسیله این نوع چاپ تکثیر شد .چاپ قالبی بر روی پارچه هنوز در قلمکار سازی معمول است .

اولین قدم بزرگ در پیشرفت فن چاپ، اختراع " حروف قابل انتقال " بود .استعمال این نوع حروف بین سالهای ۱۰۵۱ و ۱۰۵۸ میلادی در چین آغاز گردید .در اروپا ، ظاهراً اختراع حروف قابل انتقال بدون اطلاع از کار چینیها و معروف به وسیله ی گوتنبرگ در شهر " مانیتس "آلمان صورت گرفت .فن چاپ به سرعت در اروپا رواج پیدا کرد ، و در ۱۴۸۷ میلادی تقریباً در همه ممالک اروپا چاپخانه هایی دایر بود و مخصوصاً ایتالیا از جهت طرح حروف چاپ اعتبار تمام یافت ، و در نیمه اول قرن ۱۶ میلادی این اعتبار به پاریس منتقل شد .در همین قرن فن چاپ از فن تهیه ی حروف چاپ تفکیک گردید .به سبب محدودیتهای ناشی از اصلاح دینی که در فرانسه در امر چاپ پدید آمد ، عده ای از چاپگران، کارگاههای خود را از فرانسه به هلند منتقل کردند ، و این سرزمین عمده ترین مرکز صنعت چاپ شد ، و از آنجا حروف و مطبوعات به همه اروپا صادر می کرد .فن چاپ بوسیله " و ، ککستن " وارد انگلستان شد ، و ظاهراً در ۱۵۳۹ میلادی در اسپانیای جدید کتاب چاپ می شد .

گذشته از بعضی اصلاحات جزئی ، تا سال ۱۸۰۰ فنون چاپ و حروف ریزی عمده به همان صورت بود که گوتنبرگ به عمل آورده بود .چاپ به وسیله ی ماشین دستی به عمل می آمد ، کاغذ هم به وسیله ی دست ورق ، به ورق تهیه می شد .اختراعات عمده ای که از حدود ۱۸۰۰ میلادی به بعد صورت گرفت بر سرعت کار افزود ، و از هزینه آن کاست .از ۱۸۰۰میلادی طریقه استرئوتایپ رواج یافت ، در ۱۸۰۱ ، " ف، کونیک " از نیروی بخار در ماشین چاپ استفاده کرد .در ۱۸۴۶-۴۷ ، " ر.م.هو" طرح یک ماشین چاپ " روتاری " ریخت .در ۱۸۶۶ " لاینوتایپ " و در ۱۸۹۶ " مونوتایپ" اختراع شد ، که خود عمل حروفچینی را انجام می دهند.

انواع چاپ پارچه و چاپ های دستی و سنتی

Shirazart.blog.ir

* چاپ کلاقه ای ) باتیک( و چاپ قلمکار ، مهم ترین چاپهای سنتی ایران را تشکیل می دهد ." باتیک" عبارتست از هنری و سنتی که در کشورهایی نظیر تایلند ، اندونزی ، سریلانکا و هند از اعتبار ویژه ای برخوردار است و نوعی از آن که به کلاقه ای معروف است ، در تبریز و اسکو رواج دارد .در چاپ کلاقه ای، کلیه طرحها و رنگها را با استفاده از واکس و عملیات رنگرزی بر روی پارچه منتقل می کنند که اکثراً در اثر نفوذ کامل واکس به داخل پارچه ) که بطور معمول از جنس ابریشم طبیعی انتخاب می شود ( و پوشیده شدن کامل تار و پود از واکس هر دو روی پارچه ، یکسان نقش می گردد .یکی از مشخصات و ویژگی های چاپ کلاقه ای ایجاد رگه های رنگی است که در اثر شکستن واکس و نفوذ رنگ از میان این نوع شکستها به پارچه ، در حین عملیات رنگرزی بر روی پارچه بوجود می آید .رنگهای مورد استفاده در این نوع چاپ ، رنگهایی است که قابلیت رنگرزی در درجه حرارت پایین )۲۵( درجه سانتی گراد را دارا بوده و عمدتاً شامل انواع " پروسیون سرد "،" خمی " و " بازیک "  می باشد .

" چاپ قلمکار " که یکی از چاپ های سنتی ایران است، امروزه در اصفهان و دامغان از رونق و رواج برخوردار است .در این نوع چاپ معمولاً پارچه های پنبه ای دستباف یا انواع دیگر پارچه ، نظیر پوپلین ، چلوار و .....بوسیله ی قالبهای چوبی ) که معمولاً از جنس چوب گلابی بوده و طرحها و نقشهای سنتی بر روی آن جا شده ( نقش می پذیرد و بصورتی قابل استفاده برای پارچه های لباس ، سفره ، دستمال ، سجاده، پرده ، رومیزی ، روتختی و.......‌در می آید .در قلمکار سازی معمولاًاز پنج رنگ سیاه ، قرمز ، آبی ، سبز و زرد بعنوان رنگهای اصلی ، از قهوه ای و سایر رنگهایی که بر اثر ترکیب رنگهای یاد شده بدست می آید ، بعنوان رنگهای فرعی یاد می شود .لازم به توضیح است که در حال حاضر دو کارگاه در شهر اصفهان یعنی مهمترین مرکز چاپ قلمکار کشورمان هنوز کار چاپ قلمکار  را با شیوه ی قدیمی آن یعنی استفاده از قلم مو برای رنگ آمیزی پارچه انجام می دهند ؛ ولی در سایر کارگاهها و سایر مراکز تولید ، استفاده از مهرهای چوبی مرسوم و متداول گردیده که جهت ساخت مهرهای بزرگ از چوب گلابی و مهرهای کوچک از چوب " زالزالک" استفاده می شود .

پارچه شناسی

چاپ

چاپ

قدیمی ترین کتابهایی که به زبان فارسی در جهان به چاپ رسیده است ، کتابهای " داستان مسیح" و " داستان سن پیدرو" است، که در سال ۱۰۹۴ هجری در شهر لیدن هلند چاپ شده اند .

نخستین اثری که در ایران با روش چاپ سربی تهیه شده ، " رساله فتحنامه" در شهر تبریز بود و نخستین کتاب چاپ شده به شیوه چاپ سربی در تهران، کتاب " محرق القلوب" می باشد.