تجزیه و تحلیل طرح" طراحی از یک شتر" اثر " معین مصور

Shirazart.blog.ir 

*طراحی معین مصور از یک شتر ، نمونه مشخصی از طراحی در اواخر دوره ی صفویه است او که از خوش قریحه ترین شاگردان "رضا عباسی " به شمار می آمد ، بنا به نوشته کنار طراحی " در شب چهارشنبه بیست و هشتم سنه ی ۱۰۸۹ ه.ق " این طرح را به یاد کمال الدین بهزاد رقم زده است .معمولاً در نگارگری سنتی ایران مناسب ترین بخش اندام انسان یا حیوان برای طراحی انتخاب می شود.یعنی در طرح و نقاشی چهره و اندام انسان کمتر با نیمرخ ، و به عوض بیشتر با حالتهای سه رخ رو به رو هستیم .به طور مثال ، نود و نه در صد حیواناتی که به تصویر در آمده اند از نیمرخ ( جهتی که بیشترین اطلاعات را از نظر طراحی اندام حیوان معرفی می کند ) طراحی شده اند .ولی معین مصور ، غیر معمول ترین زاویه دید را برای شتر انتخاب کرده است ‌.این طرز برخورد و انتخاب زاویه ی دید ، نوعی عمق نمایی را در طراحی معرفی می کند که تا این دوره کمتر سابقه داشته است .نگارگر ایرانی همیشه به سطح دو بعدی کاغذ وفادار است و با عمق نمایی کاذب ، سطح آن را خدشه دار نمی سازد .دیگر اینکه موضوع (شتر )، شکلی غالب بر فضای تصویری دارد . در حالی که فضای " غالب " و فضای " تابع" در نگارگری اصیل ایران تفکیک ناپذیر است و اجزای تصویر از وحدتی منسجم برخوردارند و به تمام سطح دو بعدی تصویر توجه شده است .افزون بر این ، در این طراحی ، فضای " مثبت" و فضای " منفی" از یکدیگر قابل تفکیک اند و به فضای بیرون از اندام شتر کمتر پرداخته شده است .نیز معین مصور با اندک لعابی از آب مرکب در لبه های طرح و نیز با نوع قلم گیری خاص خود سایه روشن دلپذیر ی در طراحی مطرح می کند که کمتر در نگارگری سنتی ایران و با این صراحت دیده شده است .در اینجا برخورد جدیدی با فعل طراحی می شود که در سنت نگارگری و طراحی سنتی کمتر نظیر داشته است .