سبک باروک در مد و لباس

Shirazart.blog.ir 

*باروک نامی است که به سبک مسلط مد و هنرهای تزئینی سراسر قرن هفدهم و اوایل قرن هجدهم اطلاق می شود .باروک، که بواسطه ی تزئینات تجملی و افراطی، طرحهای منحنی شکل، شکوه و حالت خشک و رسمی اش متمایز می نمود ، به طور تنگاتنگی با دوران پادشاهی لوئی چهاردهم فرانسه گره خورده بود .با مرگ او در سال ۱۷۱۵، نمایش پر زرق و برق و تشریفات باروک جای خودرا به دوره ی روکوکو داد که از نشاط و تفنن بیشتری برخوردار بود.

    در سده ی نوزدهم ، مورخان هنر در جریان نکوهش آن چه در نظر آنان سبکی گروتسک و مبتذل به شمار می آمد و عاری از هر گونه تعادل ، قید و بند و برازندگی بود ، اصطلاح باروک را ابداع کردند .تاریخ همواره بخشنده تر بوده است و اکنون می توان باروک را عموماً به چشم دوره ای از تزئینات تجملی و افراطی ، وفور فرم های منحنی وار ضخیم و مورب ، پارچه های سنگین و جلوه فروشی اسف انگیز نگریست .

اساس الگوی البسه ی زنانه در طی دوره ی باروک با دگرگونی چشمگیری مواجه نشد ، اما زیور آلات ، سبکی و درخشندگی سابق خود را از دست دادند و حالت رسمی تر و بهای بیش تری یافتند .این جریان ، بازتاب طبع و سلیقه ی پادشاه خورشید پا به سن گذاشته ، لوئی چهاردهم ، بود که در دوران پادشاهی اش (۱۷۱۵-۱۶۶۱) حاکم این عصر بود.

با نزدیک شدن به پایان سده ی هفدهم ، زنان در مناسبت های رسمی مانتو به تن می کردند .حوالی سال ۱۶۸۰ این پوشش به منزله ی رو پیراهنی تی (  T) شکل ساده ای که ملهم از خاورمیانه بود ، به همراه یک نیم تنه ی گشاد با دوخت آزاد که قالب بدن بود ، محبوبیت و رواج یافت ؛ هر چند ، الگوی آن رفته رفته تغییر شکل داد و به لباس شب رسمی سه تکه ی مخصوص دربار بدل شد ، رو پیراهنی ( خود مانتو ) ، از سر شانه تا لبه ها، برشی یکسره داشت و حاشیه های آن در کنار ه ی پهلوها جمع می شد تا زیر دامن هم رنگ یا متضاد خود ( آن چه امروزه دامن می خوانیمش ) را به همراه دنباله ای بلندتر به نمایش بگذارد .سینه بند کوه دوزی سه گوش آهار دار تعریف مناسبی برای آن است .تزئینات و زینت آلات رواج فراوان یافتند و سرپوش های بسیار بلند فونتاژ، که با روبان و نوارهای آهار دار طراحی شده بود ( و نسخه بدل کلافه گیس های پر زرق و برق باب روز مردانه به نظر می رسید )، محبوب شد .

حوالی سالهای ۱۷۰۵ تا ۱۷۱۵ لباس شب برازنده ی پشت کیسه ای ، به عنوان پوشش غیر رسمی و خودمانی رواج یافت .این لباس ، که در ارجاع به نقاشی های ژان آنتوان واتو  به لباس شب واتو نیز معروف بود ، به واسطه ی آن که از سرشانه های پیلی دارش تا لبه ها چین می خورد ، متمایز می نمود .در سر تا سر این دوره ، لباس مردان دستخوش دگرگونی های نسبتاًبیش تری شد .روبان ها ، دانتل های پر زرق و برق و پارچه های چین داری که مشخصه ی جامه های  مردانه ی اوایل و میانه ی باروک بود ، جای خود را به سبکی بسیار خشک و رسمی و با رویه دوزی های بیش تر ( مانند پارچه ی رومبلی ) داد؛ گویی مردان قسمتی از مبلمانی بودند که روی آن می نشستند .گذشته از چنین جلوه ای ، کلاغ گیس ها روزبه روز زرق و برق بیش تر و ابعاد کمابیش دست و پا گیرتری می یافتند .هر چند که نوآوری اصلی این دوره ملهم بود از جامه ای ایرانی ، شامل یک کت ، جلیقه و شلوار سه ربع .برای نخستین بار جامه ی مردانه شکل و شمایل مشخص کت و شلوارهای امروزی را به خود گرفته بود.

نقره دوزی برجسته و پیچیده و تودر تو ، رنگ بندی تیره و پارچه های خشک و سفت که در این دست لباس متعلق به حدود سال ۱۷۲۰ به نمایش در آمده ، خاص جامه های مردانه ی اواخر باروک بوده است .این لباس را در مناسبت های رسمی به تن می کردند و چارلز دوم در سال ۱۶۶۶ آن را باب کرد .کت بدون یقه ای را ، که قالب کمر بود و بعد از آن ، آزاد تا روی زانو پایین می افتاد ، به همراه جلیقه و شلوار سه ربع تا سر زانو ، که از سبکی ایرانی اقتباس شده و پیش در آمدی بر کت و شلوار و جلیقه ی امروزین بود ، می پوشیدند .

همان طور که پارچه ها و سبک های دوره ی باروک ، خشک و رسمی ، پر زرق و برق و زیاده مزین و آراسته بودند ، به همان نسبت ، به لحاظ ساختاری ، لوازم و متعلقات فرعی و سبک آرایش گیسوان آن دوره نیز چنین بود .مونتاژ  یا کمد چنان که در انگلستان و مستعمراتش شناخته می شد ، یک سرپوش بلند و نوک تیز بود متشکل از ردیف های سیمی و نوار آهار دار و سیخ گونه که گرداگرد آن ، مو را می آراستند .در این جا تصویر یک لباس شب مانتو دار رسمی را می توان دید که نام ماری آنژلیک دوسکورای دوروسی  دوشس فونتاژ و معشوقه ی محبوب لوئی چهاردهم را بر آن نهاده بودند .ماری آنژلیک که هنگام اسب سواری کلاهش را گم کرده کرده است ، شتابان گیسوان خود را با روبانی در بالای سر جمع می کند و بدین ترتیب ، سبکی پا به عرصه می گذارد که سرپوش تشریفاتی زنان را از حدود سال ۱۶۸۰ تا ۱۷۱۵ در سلطه ی خود دارد .