نقطه در هنرهای تجسمی چیست ؟

Shirazart.blog.ir 

* " نقطه " اولین عنصر بصری و مبداء پیدایش فرم می باشد .در هنرهای تجسمی ،اثر هر چیزی روی صفحه را نقطه می گویند .از نظر ریاضی ،عنصری است که بُعد ندارد و فضا را اشغال نمی کند .نقطه ساده ترین و کوچکترین عنصر بصری است و وجود آن بیانگر مکانی در فضا می باشد .نقطه ساده ترین واحد تقلیل ناپذیر در ارتباطات تصویری به شمار می رود .یک نقطه ی کوچک و واحد ،آن قدر انرژی بصری دارد که بتواند چشم را به خود جلب کند و به عنوان شروع عمل نماید .ویژگی های نقطه عبارتند از : 

۱- اندازه ی نسبتا کوچکی داشته باشد .۲- شکل ساده ای داشته باشد .

* نقطه دارای انرژی است و انرژی آن بسیار متراکم بوده و در درون آن نهفته است .نقطه دارای ارزش نسبی است و بستگی به شرایط و فضایی دارد که در آن مطرح شده باشد. به طور کلی ، نیروی نقطه ها از نظر بصری، به اندازه و موقعیت آنها بستگی دارد .هر نقطه دارای مفهوم و جلوه ی تصویری خاص است .از جمله دارای " ایستایی" و " مرکزیت" می باشد .به ویژه اگر به صورت واحد در سطح یا در فضا مطرح شود .

* هنگامی که نقطه ترسیم می شود ،ناگزیر در محدوده ی مشخصی قرار می گیرد و مسئله ی" تناسب" را پیش می آورد .از برخورد دو یا چند نقطه با هم ،" نقطه ی تاکید" حاصل می شود .بنابراین نقطه به عنوان یک عنصر بصری برای نشان دادن مفهوم " تاکید" مورد استفاده قرار می گیرد .با تکرار نقطه در ترکیب های مختلف مفهوم " ریتم" را می توان شناخت و با " تجمع و تفرق" نقطه ها در یک ترکیب ،مفهوم " انقباض و انبساط " را می توان ایجاد کرد .

* اگر نقطه به تنهایی مطرح شود .ارزش تصویری مستقل و خاص خود را خواهد داشت .ممکن است نقطه در امتداد یک مسیر و یا در یک جهت تکرار شود ،که در آن صورت ،حالت خط را به نمایش خواهد گذاشت .وقتی یک نقطه دراز می شود و بُعد طولی آن، زیاد می گردد، خط پدید می آید .ممکن است نقطه در امتداد یک مسیر و یا در یک جهت تکرار گردد ،که در آن صورت ،حالت خط را به نمایش خواهد گذاشت .با تکرار نقطه ،" حرکت" و در نتیجه " خط" به وجود می آید .نقطه نشان دهنده ی ابتدا و انتهای یک خط است .نقطه اگر در یک جهت حرکت کند ،" خط" و اگر در دو جهت حرکت کند ،" سطح" و اگر در سه جهت حرکت کند ،" حجم" را به وجود می آورد .وقتی دو نقطه در یک امتداد باشند ،سطح را به دو بخش تقسیم می کنند .

*مهمترین نقطه در یک محدوده یا صفحه ،" نقطه ی میانی" یا " نقطه ی تعادل" است ،که آن را " نقطه ی اصلی محدوده " نیز می نامند .نقطه ی تعادل از تقاطع خطوط اصلی محدوده یا کادر به دست می آید ،که نیروهای عمل کننده بر آن، یکدیگر را خنثی می کنند .

* نقطه در قسمت پایین کادر ،احساس سنگینی و تعادل بیشتری خواهد داشت و این احساس وزن و سنگینی به سبب وجود جاذبه ی زمین است .هر چه نقطه به سمت بالای کادر برود ،سبک تر و نامتعادل تر به نظر خواهد رسید .حد فاصل میان این سنگینی و سبکی در کادر را " خط افقی اصلی" تعیین می کند .در زیر خط افقی اصلی ،نقطه به صورت جسم سنگینی به نظر می آید و میل دارد در مکان همیشگی اش یعنی سطح زمین ،آرام بگیرد .در روی خط افقی اصلی نیز ،نقطه هیچ تمایلی به سنگینی یا سبکی نخواهد داشت .

از طریق بزرگ و کوچک کردن نقطه ها و یا دوری و نزدیکی آنها به هم، می توان تجمع و تفرق را به بیننده القا کرد .نقطه های بزرگتر ،احساس تمرکز و نقطه های کوچکتر ،احساس پراکندگی را ایجاد می کنند .همچنین نقاط نزدیک به هم ،احساس " تجمع " و دوری و فاصله ی آنها، احساس " پراکندگی " را در انسان ایجاد می کند .

کادر چیست ؟

" کادر" نخستین عامل شکل گیری یک تصویر و معیار مهمی برای ارزیابی روابط بین اجزای تشکیل دهنده ی یک اثر هنری است .کادر محدوده و فضای معینی است که تمام عناصر بصری را در داخل خود جا می دهد و به آنها شکل می بخشد .کادر معیار مهمی برای شناخت ویژگی های هر عنصر بصری است و از این جهت در هنرهای تجسمی دارای اهمیت بسیاری است.کادر یا محدوده رابطه ی مستقیم با ترکیب بندی ( کمپوزیسیون) دارد.

* آثار هنری به طول معمول در کادر مستطیل عمودی یا افقی شکل می گیرند .زیرا مستطیل شکلی متحرک است و حرکت در آن تشدید می شود .در هنرهای تجسمی به ویژه در گرافیک از اشکال هندسی دیگری نیز مانند مربع ،دایره و مثلث برای کادر بهره می گیرند. علائم راهنمایی و رانندگی ،علائم فرودگاهها و بازیهای المپیک ،اغلب بر زمینه ی سه شکل اصلی مربع ،مثلث و دایره طراحی و اجرا می شوند .

سبک بین المللی international style

Shirazart.blog.ir 

*نامی که هنری راسل هیچکوک تاریخ شناس معماری و فیلیپ راسل معمار برای توصیف معماری پیشرویی که بین سالهای ۱۹۲۰و ۱۹۳۰ در اروپا پدیدار شد ،ابداع کردند .معیار آنان این بود که معماری از درون تا بیرون ساختمان و نمای پیشین آن تاثیر گذار است ،و به جای تلاش برای ایجاد تقارن محوری ،تلاش کردند تا به نوعی نقشه ریزی منطقی دست یابند و تمامی تزئینات اتفاقی را از معماری حذف کنند .

 

سبک بازگشت ( فرانسوی) Restauration style

Shirazart.blog.ir 

* نوعی سبک تزئینی که از دوره ی بازگشت بوربون ها در سال ۱۸۱۵ تا سقوط شارل دهم در سال ۱۸۳۰ در فرانسه رایج بود .این سبک شکل تکامل یافته ی سبک پیشین خود یعنی سبک امپراطوری ناپلئون بود ،و از فرم های مآخوذ از نئوکلاسی سیسم بهره می برد ،با این تفاوت که در آن استفاده از چوب های کم رنگ و رنگ های روشن تر ترجیح داده می شود .

برنامه ریزی کنکور کارشناسی هنر سال ۱۴۰۰

Shirazart.blog.ir 

* برنامه ریزی کنکور هنر همراه با آزمون و جزوه به صورت آنلاین

* برنامه ریزی توسط مدرس و برنامه ریز کنکور و مدرس دانشگاه های هنر شیراز ،زهرا جوکار انجام می شود .

* جهت مشاوره و برنامه ریزی با شماره ۰۹۱۷۰۵۲۲۱۹۲ تماس حاصل فرمائید. 

فیلم نقاشی بی نظیری که با دست کشیده شده

Shirazart.blog.ir 

 

 

طراحی (drawing) در طراحی لباس

Shirazart.blog.ir 

*طراحی ( drawing) واژه ای است با معانی بسیار که ساده ترین معنای آن طرح ریزی و ترسیم است.طراحی شیوه ای از بیان و بازتاب ذهن خلاق انسان برای بیان معانی ،مفاهیم و ایجاد ارتباط با شیوه های مختلف است و این مهم از طریق واژه ها ( مانند شعر)، از راه صدا ( مانند موسیقی) ،و از طریق تصویر ( مانند طراحی ) صورت می پذیرد .شاعر ،پس از تسلط بر زبان ،برای بیان احساسات خود حتی قواعد دستوری را در هم می ریزد و ساختار جدیدی می آفریند ،طراح هم ،پس از فراگیری الفبای طراحی ،می تواند روش های تازه ای برای بیان مفاهیم خود ابداع کند .طراح،همانند شاعر ،با انتخاب شیوه ی مناسب و به کارگیری امکانات و مهارت خویش روش هنری و متناسب را پیش می گیرد با این تفاوت که اولا فهم یک اثر واضح و روش هنری برای مخاطبان بی شمار اثر هنری چندان دشوار نیست و نیازی به توضیح و ترجمه ندارد .دیگر آن که انسان پیش از پیدایش خط نوشتاری با استفاده از طرح و شکل با دیگر انسان ها ارتباط برقرار می کرد و سرانجام این که طراحی ساده‌ترین شکل توصیف است و دقیقا به همین علت است که اقوام بدوی و ابتدایی این شیوه را برای تامین نیازهای ارتباطی خود برگزیده اند.

طراحی در واقع گونه ای از بازنمایی تصویری یا نقش آفرینی است که عمدتا با تاکید بر عنصر خط شکل می گیرد .ممکن است ترسیم مقدماتی به منظور طراحی یا اثر هنری مستقلی باشد.کشیدن خط روی سطح ساده ترین نوع بیان به روش تصویری است که با طراحی عینیت می یابد و برای بیننده ملموس می شود .بنابراین ،خط ساده ترین عنصر در بیان تصویری و به ویژه در طراحی است .طراحی وسیله ای برای انتقال اندیشه و ایجاد ارتباط از طریق ترسیم و ترکیب خط ها با هم است ،ولی رسم همین خط بسیار ساده بر کاغذ با هماهنگی چند عامل فیزیکی و ذهنی صورت می پذیرد که عبارتند از : دیدن ، یافتن،اندیشیدن ، تحلیل کردن و انتقال یا اجرا کردن .طراحی همچنین محصول هماهنگی میان چشم ،دست ،ابزار و اندیشه ی هنرمند است .برای آفرینش نمونه ای موفق ،به تمرین مداوم ،مطالعه در طبیعت و ابزارهای مناسب نیاز هست که طراح را در رسیدن به بهترین نتیجه یاری می کند .منظور از اندیشه در این جا یعنی نیروی مشاهده ،انتخاب و انعکاس یک یا چند موضوع بر صفحه ی کاغذ توسط طراح ،البته باید در نظر داشت که فرهنگ ،تفکر و هدف نهایی نیز در شکل گیری اثر نقش دارند .طراحی در کل در دو گروه هنرهای تجسمی و کاربردی به کار گرفته می شود که تعریف و حدود معنای این گروه ها گاهی دچار تغییر می شود ،ولی مهمترین عامل تفکیک آن ها از یکدیگر کاربردی بودن یا صرفا هنری و زیبا بودن آن هاست .منظور از مفید بودن اثر آن است که طرح یا تولید آن در جهت رفع نیازهای اولیه و روزمره ی انسان باشد. این نیازها از تمدنهای اولیه تا جوامع صنعتی پیشرفته ی امروز تفاوت چندانی نکرده است .انسان برای غذا خوردن به ظروفی برای پختن احتیاج دارد، برای آن که گرم و خشک بماند و از گزند جانوران و حشرات موذی در امان باشد به مکانی برای زیستن نیازمند است ،و برای حفاظت از بدن آسیب پذیر خود در برابر گزند آب و هوا و محیط به وسایلی برای دوختن ،بریدن و بافتن منسوجات دارد .تفاوت جوامع از نظر محیط جغرافیایی و فرهنگی تاثیر چندانی در اصل این نیازمندی ندارد .فقط نوع استفاده و تعبیر های ذهنی سازندگان این اشیاء بنا بر فرهنگ های گوناگون در شکل دادن به این نوع آثار تا حدودی موثر است .همین موضوع باعث تنوع در شکل ظاهری آن ها می شود که بازتابی از موقعیت زمانی و مکانی خاص است .طراحی هایی را که به کاربرد محدود می شوند طراحی کاربردی می نامیم که مسلما معادل دقیق و کاملی برای design نیست ،ولی از آن جا که کلمه ی تعریف شده ی دیگری نداریم ، ناچار اصطلاح طراحی کاربردی را برای آن به کار می گیریم .معنای این اصطلاح در گذشته محدود بود ،ولی امروزه به دلیل کاربردهای متفاوت در معنایی وسیع تر از ترسیم به کار می رود .این اصطلاح اکنون با تاکید بر اصول طراحی بر سازماندهی عناصری چون خط ، شکل،بافت،رنگ،و فضا دلالت دارد.این اصول بر حسب ویژگی های هر یک از قالب های هنری کم و بیش تغییر می کنند .با این حال ،تعادل و ریتم و تناسب و هماهنگی را عام ترین اصول طرح می دانند .طراحی کاربردی در واقع به نتیجه ی نهایی هر محصول ،مدل،طرح پژوهشی و مواردی دیگر اطلاق می شود که از مطالعه و بررسی یک موضوع حاصل شده است .در سیر رسیدن به نتیجه ی نهایی ،علاوه بر توجه به مباحث زیبایی شناختی ،باید اصول دیگری ،همچون مدل سازی و طراحی را مد نظر داشت .طراحی کاربردی نوعی طراحی مرحله به مرحله بر پایه ی نیازهای انسانی است و بیشتر به اصول کاربردی ، مانند بررسی و سنجش و محاسبه ی موارد کاربردی طرح نهایی، می پردازد ،دامنه ی طراحی کاربردی بسیار گسترده است و از ترکیب عناصری مانند خط،شکل،رنگ، بافت و فضا بر پایه ی تعادل و تناسب و ریتم و هماهنگی به دست می آید .طراح، مسلما ،برای دستیابی به موارد کاربردی بیشتر و بهتر باید قوانین و مفاهیم سازماندهی بصری طرح را نیز در نظر بگیرد .با سازماندهی ( ترکیب بندی) ، هم می توان به کاربرد راحت تری رسید و کارایی را بیشتر کرد و هم از نظر زیبایی شناسی بر ارزش طراحی افزود .تمام قوانین حاکم بر طراحی کاربردی در طراحی لباس نیز صدق می کند و از آنجا که طراحی کاربردی بر ترکیب بندی استوار است ،باید این عناصر را شناخت و آن را عمیق درک کرد .

فیلمی در مورد تمدن جیرفت

Shirazart.blog.ir 

 

 

نیارش در معماری پارسی

Shirazart.blog.ir 

*در معماری پارسی ،آسمانه تخت با تیر و ستون اجزاء اصلی ساختمانی بوده است .از چوب بسادگی می شد برای پوشش دهانه هایی از ۲.۵ تا ۳.۵ گز بهره گیری کرد .ولی در معماری تخت جمشید ،دهانه میان دو ستون را تا حدود ۶ گز ( ۶.۴۰ متر ) رسانده اند و این بزرگترین دهانه چوب پوش در جهان آنروز بود .چنین چوبی در خور این دهانه در ایران یافت نمی شد .از این رو آنها چوب های درخت کُنار را از جبل عامل لبنان از راه شوش به تخت جمشید رسانده اند و آنرا بکار برده اند .نیز پارسیان اتاق هایی می ساختند که دو ستون در میان آن بود و دو تیر چوبی را بر روی هم با کنف می بستند و روی ستونها می گذاشتند .بدین گونه به توانایی باربری تیر می افزودند .در تخت جمشید، تالار هدیش خشایارشا را با بیست ستون ساخته اند که فاصله زیر سری آنها نزدیک به سه گز و دهانه میان دو ستون چهار گز می باشد .در معماری پارسی نوآوری های شگفتی در ساخت آسمانه تخت بکار برده می شد برای نمونه در تیرریزی آسمانه برای اینکه تیرچه ها در دو دهانه کنار هم ،سنگینی بار را بر روی یک تیر باربر نگذارند ،راستای چیدن آنها را تغییر می دادند .بدین گونه سر هر تیرچه بالشتکی به پهنای یک تیر باربر پیدا می کرد و این برای گسترش بار تیرچه بهتر بود. ( در تخت جمشید در برخی جاها مانند آسمانه خزانه آن ( در زیر زمین ) از تاق پالانه با جهازه بهره گیری شده است .گر چه روشن نیست که پالانه چگونه ساخته می شده ،شاید از چوب برای نعل درگاه آن بهره گیری شده باشد .

بنیاد شیوه ی معماری پارسی از همان ساختمانهای ساده که در سرزمینهای غرب و شمال غرب ایران و دیگر جاها بوده برگرفته شده است .اما پدیده تازه ای که با گسترش فرمانروایی پارسها روی می دهد ،همکاری هنرمندان مختلف از سرزمینهای گوناگون در کار ساختمان سازی است .روشن است که کشوری به بزرگی ایران دوره هخامنشی با ملت های گوناگون مختلفی که زیر سلطه داشته ،این کار را می بایست انجام دهد.داریوش اول ،یکی از پادشاهان این دودمان در کتیبه ای بازمانده در شوش این نکته را چنین می آورد :

* این کاخ را من در شوش ساخته ام، آرایه های آن از راههای دور آورده شد .زمین آن تا جایی کنده شد که به سنگ رسید .هنگامی که کندن زمین که گودی آن در برخی جاها چهل اَرَش ( یکان اندازه گیری درازا است و به اندازه فاصله دست ،از آرنج تا نوک انگشتان دست می گفتند .) و در جاهای دیگر بیست ارش بود به پایان رسید ،پی ریزی شد و کاخ روی آن ساخته شد .آجرها به دست بابلی ها قالب گیری و در آفتاب خشک شد، تیرهای چوب درخت سدر از کوهی بنام لبنان آورده شد و مردم آشور آنها را به بابل آوردند و از بابل ،یونانیها و کاریه ( کرخه) آنها را به شوش آوردند .چوبهای ( در و پنجره) از قندهار یا کرمان آورده شده اند .زر از سارد و باکتریها ( بلخ) وارد و در اینجا ساخته شد .سنگ نفیس لاجورد و عقیق از سغدیان وارد و اینجا ساخته شد .نقره و چوب آبنوس از مصر وارد شد .زینت دیوارها از یونان ،عاج از حبشه و آراگونیا وارد و اینجا ساخته شد .ستونهای سنگی از دهکده ای بنام آبی رادو در ایلام وارد و اینجا ساخته شدند .سنگ تراشان ،یونانی ها و ساردی ها بودند .زرگرهایی که طلاها را ساخته اند مادی ها و مصری ها بودند .مردانی که آجرها را ساختند بابلی ها بودند و آنهایی که دیوارها را آراستند مادی ها و مصریان بودند .

* آنچه مهم است گردهم آمدن هنرمندان مختلف و پدید آوردن شیوه ای متناسب و ایرانی است که در آن عناصر گوناگون بصورت منطقی در کنار هم قرار  می گیرند و این هنر است .البته این کار تنها در تخت جمشید انجام نشده است ،در شوش نیز به همین گونه ،همچون ساختمان های تپه ی نوشیجان ساختمانی را ساخته اند ،گر چه بدلیل گرمای زیاد محل ،آن را با طبیعت اطراف وفق داده اند .

* با وجودی که اوزیر( ساختار) ساختمانهای این روزگار از سنگ بوده است اما از دیوار خشتی نیز برای پنام ( عایق) بهره گیری شده تا جایی که در شوش ،دیوار خشتی به ستبرای ۵ گز ( ۵،۳۳متر) و تنها بصورت اسپر ساخته شده است .در تخت جمشید و پاسارگاد نیز از همین پنامها بهره گیری شده است .همین روش در ساخت تیرپوشهای تخت جمشید و دیگر بناها نیز انجام شده است .درست است که الگو از دیگر جاها گرفته شده است ،اما دهانه ها را تا ده متر پهنا ( از محور تا محور ستونها) رسانده اند و این شیوه ساخت برای اولین بار در معماری جهان آن روز رخ می دهد .

مجموعه آثار استاد " مرتضی ممیز "

Shirazart.blog.ir 

دریافت
حجم: 3.77 مگابایت